Πολυκυστικές ωοθήκες από την εφηβική στην ενήλική ζωή

Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (ΠΩ) έχει συνδεθεί με την υπογονιμότητα, την ακμή, την παχυσαρκία και την αυξημένη τριχοφυΐα. Τα αίτια είναι πολυπαραγοντικά αλλά η κληρονομικότητα φαίνεται να υπερέχει στις πιο πολλές περιπτώσεις. Η ανδροειδής εξωτερική εμφάνιση, η παχυσαρκία, ο κοντός λαιμός, το μικρό και πεπλατυσμένο στήθος είναι εμφανή χαρακτηριστικά του συνδρόμου. Η διάγνωση όμως εδράζεται στα υπερηχογραφικά ευρήματα. Οι ωοθήκες είναι μεγαλύτερες από τις συνήθεις σε μέγεθος, με πολλά και μεγάλα ωοθυλάκια (φαίνονται σαν πέρλες σε περιδέραιο) τα οποία λανθασμένα αποκαλούνται σαν κύστες. Στη πραγματικότητα τα πολλαπλά αυτά μεγάλα ωοθυλάκια προκαλούν την ορμονική δυσλειτουργία, σχετική αύξηση της τεστοστερόνης και της προλακτίνης, μείωση της εστραδιόλης και εμποδίζουν την μηνιαία ωορρηξία αναβάλλοντας την περίοδο από 2 έως 6 μήνες.

Η συνεχής έκθεση του ενδομητρίου στα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων αυξάνουν το κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου του ενδομητρίου στη ηλικία των 50 – 60, διαβήτη τύπου ΙΙ και υπέρταση. Για αυτό το λόγο είναι άκρως απαραίτητο να διευκρινίζονται οι κίνδυνοι, έτσι ώστε η ασθενής να συμμορφώνεται με την προσφερόμενη προληπτική θεραπεία. Η ελεγχόμενη διατροφή, χαμηλή σε ζάχαρα και λιπαρά, η διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα και η άσκηση, βοηθούν πολλές φορές στην επαναφορά της φυσιολογικής και τακτικής περιόδου. Η καλύτερη άσκηση που συμβάλλει τα μέγιστα στην ελάττωση της αυξημένης τεστοστερόνης θεωρείται η αεροβική γυμναστική. Η χορήγηση αντισυλληπτικών χαπιών ή προγεστερόνης για 14 μέρες το μήνα ή / και η διάτρηση (ovarian drilling) των ωοθηκών επιδρούν θετικά, ρυθμίζουν την περίοδο και μειώνουν τους παραπάνω κινδύνους υγείας. Οι γυναίκες που για οποιοδήποτε λόγο δεν πήραν προληπτική θεραπεία θεωρούνται άτομα υψηλού κινδύνου και θα πρέπει να εξετάζουν τακτικά τη πίεση αίματος, και να κάνουν γυναικολογική εξέταση, διακολπική υπερηχογραφία (μέτρηση του ενδομητρίου), αιμοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, γλυκόζη νηστείας και γλυκόζη αίματος 2 ώρες μετά γευμάτων κάθε 6 μήνες. Στις περιπτώσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας συνήθως χορηγούνται φάρμακα που υποβοηθούν την ωορρηξία. Υπάρχουν επίσης γυναίκες με φυσιολογικά εξωτερικά χαρακτηριστικά και σωματικό βάρος, όμως έχουν υπερηχογραφικά χαρακτηριστικά ΠΩ και ακανόνιστη περίοδο. Η φαρμακευτική αγωγή επιβάλλεται ακόμη περισσότερο σε αυτές τις γυναίκες.

Το σύνδρομο των ΠΩ πιθανόν να εμφανίζεται από τη παιδική ηλικία, να εκδηλώνεται κατά την εφηβική ηλικία ενώ τα συμπτώματα κορυφώνονται στην ενήλική ζωή. Είναι ακόμη ένας λόγος όπου τα υπέρβαρα κοριτσάκια θα πρέπει να παροτρύνονται να χάσουν βάρος και να γυμνάζονται καθημερινά σαν μέτρο πρόληψης των συμπτωμάτων του συνδρόμου ΠΩ.